INZICHT - Melkproducten worden door Europeanen gezien als gezonde voedingsmiddelen. Daarom horen we regelmatig de slogan ‘melk is goed voor elk’ en ‘melk versterkt de botten en tanden’. Dit horen we niet alleen van onze ouders, maar ook van de media, de overheid en de zuivelindustrie. Maar is melk wel écht goed voor elk? Volgens Akoeba en Kofi Orunmila van Blaka Online is het antwoord: nee. Ze maakten er een hele studie van, die de andere kant van het verhaal toont. Namelijk dat melkproducten lang niet zo gezond zijn als we ooit dachten. Hieronder geven ze vijf redenen waarom zij geen melkproducten meer consumeren. Plus tips waar je wél plantaardige calcium uit haalt. 
Ik ben Akoeba (’87, Deventer) en van kleins af aan voelde ik een weerstand bij het drinken van koemelk. Ik had vaak last van krampen en een opgeblazen gevoel. Omdat ik toen nog geloofde dat ‘melk goed voor elk’ was, dronk ik het toch af en toe door mijn thee of chocolademelk. Na jaren van krampen, een opgeblazen gevoel en meerdere ongemakken in mijn maag- en darmstreek, ontdekte ik samen met Kofi Orunmila dat er mogelijk pus blijkt te zitten in melk. Vanaf dat moment ben ik gestopt met het nuttigen van zuivelproducten en merkte direct verandering. De vermindering van mijn maag- en darmklachten waren voor mij een doorslaggevende factor in de afname van het gebruik van zuivelproducten. Tegenwoordig gebruik ik vooral kokosmelk. Ik geloof dat het consumeren van melkproducten niet noodzakelijk is om gezond te zijn. Bovendien komt daarbij dat het dierenleed het niet waard is voor mij om melkproducten te consumeren.
Reden 1: Melk bevat suiker
In zuivelproducten zit suiker, een vorm van koolhydraat, genaamd lactose. De suikers die in lactose zitten heten glucose en galactose. Glucose behoort tot de grootste energiebronnen, terwijl galactose het lange termijn geheugen stimuleert. Glucose maken we zelf aan, maar is ook te halen uit granen en (gedroogd) fruit. De fruitsoorten met een hoog glucosegehalte zijn kiwi, mango en appels. Heerlijke fruitsoorten die je bijna op elke markt vindt. In tegenstelling tot glucose maken wij galactose niet zelf aan. Deze halen wij uit bijvoorbeeld verse selderij (ook wel bekend als soepgroente), kersen, perziken, avocado’s, groene erwten, pruimen of verse basilicum.
Alle zuivelproducten in de winkel hebben eerst een proces ondergaan om ze geschikt te maken voor de verkoop. Om ze bijvoorbeeld langer houdbaar te maken of te ontdoen van bacteriën. Dit proces heet sterilisatie of pasteurisatie waarbij de melk wordt verhit. En zodra melk verhit wordt, verandert de lactose in een bewerkte suiker. Te vergelijken met witte suiker. De gevolgen hiervan zijn bijvoorbeeld het verstoren van je biochemische balans, het aantasten van je immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor infecties. Het kan ook zorgen voor glucosepieken in je lichaam oftewel een verhoogde suikerspiegel. Een verhoogde suikerspiegel zorgt onder andere voor rush momenten, wat zich vervolgens omzet in een sugar dip. Dat merk je o.a. aan een futloos gevoel, een korte concentratieboog en mogelijk hoofdpijn.
Mijn naam is Kofi Orunmila (’83, Paramaribo) en van kleins af aan had ik sterke botten. Mede door alle reclames van Melk, de witte motor en Melkunie dacht ik dat het gebruik van zuivelproducten de reden was van mijn sterke botten. Toen ik na onderzoek erachter kwam dat er mogelijk pus blijkt te zitten in melk, stopte ik met het drinken van melk. Toen ik langere tijd geen zuivelproducten meer innam, merkte ik veranderingen in mijn lichaam en voor mijn gezondheid. Dit was een motivatie om niet langer gebruik te maken van zuivelproducten.
Reden 2: Zuivelproducten kunnen wij niet verteren
Iedereen kent wel iemand die lactose intolerant is. Het is een reactie op het consumeren van melkproducten. Een opgeblazen gevoel, diarree, winderigheid en misselijkheid zijn typische kenmerken. Waarom? Omdat volwassenen geen melk kunnen verteren. De aanmaak van enzymen neemt vanaf het derde levensjaar af. En juist deze enzymen helpen bij het verteren van melk. Deze enzymen worden lactase genoemd. En zonder lactase is het onmogelijk om lactose te verteren.
Ondanks het lactose intolerantie verhaal worden melkproducten nog steeds als gezonde producten gezien. In Nederland bijvoorbeeld, is het Voedingscentrum een leider op het gebied van gezonde voeding. Hun welbekende Schijf van Vijf wordt door diëtisten, artsen en de media gezien als een wetenschappelijk en onafhankelijk onderlegd voorlichtingsmodel. Maar hierin worden alleen de biochemische en anatomische samenstelling van West- en Noord-Europeanen (groep 1) als norm gezien. Echter, Afrikanen, Aziaten, Indische en Indiase mensen (groep 2) hebben een andere samenstelling dan deze zogenaamde ‘norm’. Ter verduidelijking: een biochemische samenstelling is een samenstelling van de verschillende mineralen, vitamines, hormonen en enzymen die o.a. bijdragen aan de structuur en stofwisseling van mensen. Bij volwassenen van groep 1 komt het vaker voor dat zij lactase actief blijven. Bij volwassenen van groep 2 neemt de hoeveelheid lactase af, waardoor lactose niet verteerd kan worden. In de praktijk komt het dus vaker voor dat volwassenen van groep 1 zuivelproducten beter kunnen verdragen dan volwassenen van groep 2.
Reden 3: Calcium kunnen we ook uit plantaardige producten halen
Melkproducten bevatten calcium. Calcium is een belangrijk mineraal voor onze gezondheid en helpt onder andere bij het vormen en versterken van onze botten en tanden. Maar wist je dat elke hoeveelheid calcium die je binnenkrijgt, gepaard moet gaan met minstens dezelfde hoeveelheid magnesium, voordat het lichaam het kan verteren? De juiste verhouding calcium: magnesium dient 1:1 of 1:2 te zijn. Dus evenveel of twee keer zoveel magnesium als calcium. Deze balans mist dus in koemelk. Indien je lichaam die balans niet heeft, gaat het op zoek naar de balans. En om in balans te komen moet er ergens calcium vandaan gehaald worden, namelijk uit onze botten. Dus in plaats van osteoporose (botontkalking) te bestrijden door melk te drinken, kunnen we het eigenlijk alleen maar erger maken.
Waar kun je calcium en magnesium uithalen? Wij halen calcium uit bijvoorbeeld cayenne, paksoi, oker, boerenkool, peterselie en rauwe vijgen. Magnesium is te vinden in appels, avocado’s, cantaloupe, peterselie of citroen. Vooral avocado en cantaloupe gebruiken wij regelmatig in de keuken. Cantaloupe is lekker zoet en verfrissend. Avocado is makkelijk te gebruiken in vele recepten, vanwege de neutrale smaak. Wij maken er bijvoorbeeld guacamole van of we roeren het door de salade.
Cantaloupe eten we als toetje of als snack
Reden 4: Melkproducten zorgen voor allerlei kwaaltjes
We hebben het al gehad over lactose intolerantie en osteoporose. Maar melkproducten kunnen zorgen voor nog meer kwaaltjes. Denk aan een hormonale disbalans, vervroegde overgang, slijm en verkoudheid. De vraag is natuurlijk hoe dat kan. Veel van de koeien worden bespoten met antibiotica, ontstekingsremmers en andere chemische stoffen. Deze moeten ervoor zorgen dat de koe niet ziek wordt, sneller groeit of dat de melkproductie wordt verhoogd. Deze stoffen komen dus in de melkproducten terecht en in het lichaam na consumptie. Het lichaam is niet altijd in staat om deze chemische stoffen te verwerken en dat kan zorgen voor kwaaltjes.
Akoeba en Kofi Orunmila genieten van hun cantaloupe in het zonnetje
Reden 5: Het is ethisch onverantwoord
We hebben hierboven vooral de ‘technische’ kant laten zien, waarom melk niet goed is voor elk. Dat het vaak lichamelijke klachten geeft en in sommige gevallen zelfs schadelijk is voor de gezondheid. Nu willen wij even kort aandacht besteden aan de ‘ethische’ kant van de melkindustrie. Want voor ieder melkproduct uit de winkel moet een prijs worden betaald; onze gezondheid en het dierenwelzijn.
Koemelk zit vol met angst- en stresshormonen die de koeien aanmaken door de manier waarop zij zijn gefokt en behandeld worden. Wist je bijvoorbeeld dat een koe wordt onthoornd wanneer het nog geen twee maanden oud is? Onder het mom van ‘veiligheid’ voor de koeien en de boeren. Behalve dat het de eigenheid en integriteit van het dier aantast, ervaren de dieren pijn en stress na het onthoornen. Dat zorgt voor een versnelde hartslag en stresshormonen in het bloed. En wist je dat niet-biologische Nederlandse koeien grotendeels in stallen worden gehouden? Ze hebben weinig ruimte om ‘vrij’ rond te lopen waardoor zwellingen en knieproblemen kunnen ontstaan. En wat voeding betreft; krijgen zij eten dat weinig vezels bevat en mogelijk besmet is met landbouwgif. Dit allemaal, inclusief angst- en stresshormonen komen weer terug in de melk, de kaas, de yoghurt en de boter in de winkel.
Verder raken de uiers van vele koeien ontstoken door het overmatig melken. Ontstekingen brengen pus met zich mee. Stel je eens voor, een koe heeft gemiddeld 4 tot 8 liter per dag aan melk nodig om haar kalf te voeden. De koeien in Nederland produceren gemiddeld 22 liter per dag. In Noord-Amerika is dit zelfs 30 liter per dag. In Nederland betekent dit dus dat er 14 tot 18 liter teveel melk geproduceerd wordt door een koe. Net zoals mensen, geeft een koe melk wanneer ze bevallen is. Maar om de melkproductie hoog te houden, wordt ze na de bevalling kunstmatig bevrucht. Door deze overbelasting van de uiers, raken de uiers ontstoken. Deze uierontsteking wordt ook mastitis genoemd. De pus die ontstaat vanuit deze ontstekingen komt ook terecht in de melk en andere melkproducten.
Wanneer wij onszelf de vraag stellen: Zouden wij ons eigen moedermelk aan een koe geven? Dan is het antwoord: Nee, zeker niet. Net zoals koemelk niet bestemd is voor een kind, is moedermelk van een mens niet bestemd voor een kalf. Daarnaast is het iets kostbaars tussen moeder en kind, iets persoonlijks. Ook is de samenstelling van moedermelk afgestemd op een kind. Hetzelfde geldt voor de koe. Haar melk is bedoeld voor haar kalf en niet voor de melkindustrie.
Wie is Blaka Online?
Blaka Online bestaat uit het duo Akoeba en Kofi Orunmila. In de Blaka visie staat diversiteit in harmonie centraal. Ze geloven dat een goede gezondheid de basis is van welzijn en welzijn is rijkdom. Ze geven onder andere lezingen en workshops om zoveel mogelijk mensen te begeleiden naar een gezond en gelukkig leven. Hun passies zijn koken, sporten, schrijven en reizen. Ze zijn beiden dol op Surinaams/Afrikaans eten en drinken. Hun favoriete gezonde drankjes zijn kokoswater en zuurzaksap. Je kunt ze wakker maken voor een heerlijke zwarte rijst moksi alesi. Hun favoriete toetjes zijn vegan bojo en vegan speltmuffins. Klik hier om naar de website van Blaka Online te gaan.
Literatuurlijst:
Afrika, dr. L.O., Afrikan Holistic health
Afrika, dr. L.O., Dictionary of vitamins and minerals from A to Z
Tarak-Saa, Cochise, Holistic health made simple
Boogaard, F. en Groot de, N. (10 oktober 2017) Landbouwgif in ijsjes van Ben & Jerry’s. AD:
ad.nl/economie/landbouwgif-in-ijsjes-van-ben-enamp-jerry-s~a10686ad/
Melkkoeien. CIWF: ciwf.nl/vee-industrie/melkkoeien/
Melkkoeien. Animal rights: animalrights.nl/stop-de-slacht/melkkoeien
Ingrepen en amputaties bij landbouwdieren. Vlaanderen: vlaanderen.be/nl/ondernemen/landbouw/ingrepen-en-amputaties-bij-landbouwdieren
Onthoornen van kalveren blijft vooralsnog toegestaan. DWW: groenkennisnet.nl/nl/dierenwelzijnsweb/show/Onthoornen-van-kalveren-blijft-vooralsnog-toegestaan.htm
Weidegang van melkvee; weidegebied. CBS: statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLnl&PA=70736ned&LA=nl
Infoblad biologische veehouderij (februari 2017) SKAL: skal.nl/assets/Infobladen/Infoblad-Biologische-veehouderij.pdf
