INZICHT - Het begrip ‘buitenvrouw’ kent vele synoniemen: Extra vrouw, maîtresse, concubine, sidechick. Iedereen kent één van deze woorden en weet dan ook meteen wat daarmee wordt bedoeld. En dat is dan ook precies wat Santino Boldewijn daarmee duidelijk wil maken: Het verschijnsel buitenvrouw is zeer spraakmakend, iedereen is er mee bekend, iedereen heeft er een mening over en velen hebben stoere verhalen. Maar wat betekent het hebben van een buitenvrouw betekent voor de relatie? Hoe voelt men zich, als hij/zij weet dat de partner waar hij/zij zo van houdt er ook andere partners op nahoudt?
Naar mijn mening wordt er veel aandacht besteed aan het sociale aspect van ‘de buitenvrouw’. Zo van “Kijk naar mij. Zie eens hoeveel mannen/vrouwen ik kan krijgen.” Maar aan het emotionele aspect wordt weinig aandacht besteed. Komt het doordat we denken dat het tonen van emoties iets van zwakte uitstraalt? Zou dat komen omdat het is wat vaak wordt besproken door vrienden onder elkaar? Of omdat we moeite hebben met het tonen van onze emoties? Om hierachter te komen duik ik in het onderwerp. Ik vang gesprekken op, maar ga ook met mannen en vrouwen om de tafel. Zij praten. Ik luister.
Geschiedenis
Even een stukje achtergrond informatie. Het schijnt dat het begrip zijn oorsprong vindt in de koloniale tijd. Blanke slavenmeesters uit Nederland, hielden er in Suriname meerdere relaties op na met hun slavinnen, ook wel huishoudsters genoemd. Trouwen met een slavin was verboden, maar dat weerhield de mannen er niet van om een relatie met ze aan te gaan. Zeker niet als moeder de vrouw zelf in Nederland is, wat vaak het geval was. Veel mannen konden hun (emotionele en fysieke) lusten niet bedwingen en kregen meerdere buitenvrouwen. Na de koloniale tijd namen de mannen in Suriname het gebruik van de slavenmeesters over en hielden er ook buitenvrouwen op na.
De koloniale tijd lijkt nu echter lichtjaren achter ons te liggen. Vrouwen pikken het niet meer. Sommigen gaan zelfs een stap verder en draaien de rollen om. Jawel, let op heren: er zijn nu ook vrouwen met één of meerdere buitenmannen, en ook u kan er één zijn! De wereld verandert, ook voor de Surinaamse gemeenschap.
Ik denk dat de historische grondslag een veel gebruikte techniek van de mannen is, om het hebben van een buitenvrouw voor zichzelf én naar buiten toe te rechtvaardigen. “Dat is hoe het werkt in Suriname. A so a sani e go. Mijn vader deed het zo, mijn opa deed het zo en zo deed ook zijn vader het. Het is onderdeel van de cultuur. Dus zeur niet. No kon weri mi ede! No strei nanga mi!”
De man en zijn buitenvrouw
Of een man (met één of meerdere buitenvrouwen) moeite heeft met het tonen van zijn emoties vind ik lastig uit te leggen. Het is wellicht het duidelijkst te maken aan de hand van een gesprek dat ik opving tussen twee heren, in een (niet nader te benoemen) café ergens in Amsterdam. Voor de leesbaarheid schrijf ik het gesprek in het Nederlands, maar het vond volledig in het Sranantongo plaats.
Humfrey: Boi dus als ik je zeg… Die vrouw kwam mijn hoofd gisteren weer moe maken. Ze belde me om 10 uur en een uur later was ze nog steeds aan het klagen.
Henk.: Maar wat was er dan?
Humfrey: Ze had bepaalde dingen gezien in mijn telefoon waardoor ze boos werd. Dus gister belde ze me, begon te schreeuwen, yu saka saka dis dati.
De schuttingwoorden vlogen door het café en trokken veel aandacht. En aan de andere cafébezoekers hun reactie te zien waren ze geschokt, maar ook geboeid. Benieuwd wat deze luidkeelse meneer allemaal te vertellen had. Het gesprek zette zich voort. Henk was duidelijk verbaasd door het amateurisme van zijn vriend.
Henk: Maar wakti, je hebt je telefoon toch altijd bij je?
Humfrey: Neeeee, die andere toch. Ik had het thuis gelaten en ze was er in gaan dieken.
Henk: Ehhhhhh….
Humfrey: Ja mang ik zeg je, mi f*kkop now.
Henk: Dus wat zei je?
Ondertussen verheft Humfrey zijn stem nog meer. De verslagenheid van het betrapt zijn, veranderde in een zeker strijdlustigheid.
Humfrey: Ik vroeg haar wat de f*k ze in m’n telefoon deed. En ik zei haar dat ze niet moest zeuren. Dit is hoe het gaat, al jaren lang. Lees de bijbel er op na. De vrouw komt uit de man, de man komt niet uit de vrouw. Ik mag doen en laten wat ik wil. Zo deed mijn vader het en zíjn vader en zo zal het altijd zijn. Mi no ab trobi nanga no wan sma.
Henk: En toen?
Humfrey: Ze werd nog bozer. Dus ik begon een beetje smooth te praten, i sabi toch. Ja je weet dat je mijn schatje bent, jij bent de enige echte. Jij bent mijn vrouw, die anderen betekenen niets. En dat is waar, zij is ook de enige die ik mijn vrouw noem, die anderen zijn er alleen voor de lust.
Henk: Dus je houdt echt van haar?
Humfrey: Tuurlijk, zij is m’n baby. Alleen soms….
Henk: Ik begrijp het.
Dus zoals ik het begrijp heeft Humfrey, hoewel hij een buitenvrouw heeft, toch één vrouw waar hij het meeste van houdt. Of dit eerlijk is voor de vrouw in kwestie laat ik in het midden. Uit nieuwsgierigheid sprak ik verder met Henk. Volgens hem gaan negen van de tien mannen niet ‘op zoek’ naar een buitenvrouw. De man gaat één keer vreemd, omdat hij verleid wordt door een vrouw die hem graag wil hebben en hem daarom ook extra verwent. Vervolgens bevalt hem zó goed, dat hij terug blijft komen. He’s hungry for more. De meeste mannen hebben een buitenvrouw, met medeweten en acceptatie van de vrouw waarmee hij getrouwd is.
Tegenreactie
De vrouwen van het programma ‘Liefde op zijn Surinaams’ bevestigen dit. Ze zijn het gewend, het is normaal. En daarbij geloven ze dat hij de enige is van wie hij houdt. Ik vraag me af in hoeverre ze hier echt achter staan, of dat ze dit vooral zeggen om er zelf mee te kunnen leven. Daarom ga ik in gesprek met een paar vrouwen. En het blijkt dat velen van ze het eigenlijk helemaal niet zo leuk vinden. Een citaat uit één van de gesprekken geeft dit weer: “Ik houd van mijn man, ik wil alles met hem delen, en alleen met hem. Zowel op spiritueel, als lichamelijk, als financieel vlak. Ik heb hem mijn volledige hart gegeven en nog is het voor hem niet genoeg! Ik zeg je, het doet me pijn, heel veel pijn in het hart...”
Er zijn ook vrouwen die niet accepteren dat hun man een buitenvrouw heeft. Volgens sociologe dr. Julia Terborg komt dit onder andere door het hogere opleidingsniveau en het daarmee gepaard gaande economische onafhankelijkheid. Sommigen gaan zelfs een stapje verder en draaien de rollen om. Zij hebben zélf een buitenman. Volgens mij valt dit niet verklaren vanuit de koloniale tijd. Het lijkt eigenlijk vooral een tegenreactie op het feit dat mannen buitenvrouwen hebben. En en ook een klein beetje op de houding van de mannen. “Oké, het is normaal en we mogen niet zeuren? We can play that game too!” zegt een niet nader te benoemen dame die er zelf meerdere mannen op nahoudt.
Speciale redenen
Jawel u hoort het goed heren. Vrouwen emancipatie at it’s best. Het is 2017, mannen en vrouwen zijn gelijk. Een man heeft niet meer het alleenrecht op het hebben van een buitenvrouw. Ook een vrouw kan een buitenman hebben als zij daar behoefte aan heeft. Wat me opvalt in de gesprekken is dat er echter wel een verschil is. De vrouwen met een buitenman lijken een speciale reden te hebben. Vaak gaat het hier om een tekortkoming van de man, soms qua persoonlijkheid, soms ook fysiek….
De buitenman maakt het over het algemeen niet zoveel uit. Voor hem is het duidelijk en heeft er geen probleem mee. Het is duidelijk dat het hier gaat om een relatie die nooit serieus wordt en ze hebben er vrede mee. Een uitzondering daargelaten die gevoelens voor de vrouw heeft uiteraard daargelaten.
De mannen die zélf een vrouw hebben met buitenmannen waren overigens niet beschikbaar voor commentaar. Ik vermoed dat zij het moeilijk vinden om hierover te praten, aangezien Suriname, naar mijn mening, een macho cultuur is. En ik weet dat velen mijn mening delen. Ze zijn waarschijnlijk bang om door andere mannen te zien geworden als ‘zwak’, al hoeft dat in werkelijkheid niet zo te zijn. Want ik geloof dat wanneer we ons als man kwetsbaar opstellen, we veel meer kunnen bereiken in het leven. Dus op dit moment is het voor mij gissen hoe deze mannen zich écht voelen.
Alle Surinamers een buitenvrouw
Sommige mensen denken dat iedere Surinaamse man een buitenvrouw heeft. In een televisiegesprek tussen Jörgen Raymann, Andries Knevel en Pieter Waterdrinker, zegt Waterdrinker op een gegeven moment dat het hebben van buitenvrouwen heel normaal is in Suriname. “Dat is toch heel normaal bij jullie, dat zit toch bij jullie in de cultuur.” Deze opmerking valt niet in goede aarde bij Raymann en hij voorziet de man dan ook van stevige repliek. Hij meldt de man onder andere dat het toch echt de Nederlandse slavenmeesters waren die dit naar Suriname mee hadden gebracht en de dat de man zijn geschiedenis nog maar eens goed moest leren kennen. Later voegde hij er nog fijntjes aan toe dat Nederland één van de weinige landen is waar openlijk reclame kan worden gemaakt voor een site als Second Love. Een Nederlandse site nota bene, die het via mogelijk maakt voor mensen om via internet een relatie te vinden buiten hun huwelijk of relatie. De arme man nam vervolgens van schrik maar een dikke slok water en hield verder zijn mond over het onderwerp. Verrek, daar had die Raymann wel een punt!
De reactie van Rayman is er eentje die ik zelf ook had kunnen geven. Het is namelijk niet leuk om over één kam geschoren te worden door mensen die amper weten hoe de vork in de steel zit en er zijn vele Surinaamse mannen die er zo over denken. Dat sommige Surinaamse mannen één of meerdere buitenvrouwen hebben moeten ze zélf weten, iedereen maakt zijn eigen keuzes, en iedereen kan zelf bepalen of deze keuzes gezond zijn ja of nee. Dus kom mij niet uitleggen wie ik ben. Wie ben jij om een aanname te doen op basis van die paar verhalen die je via via te horen hebt gekregen? Of die paar programma’s die je op televisie hebt gezien? Wat weet je nou eigenlijk? Geen moer!
Dat is wat ik gezegd zou kunnen hebben áls ik de behoefte had om te reageren. Meestal laat ik mensen die dergelijke uitlatingen doen echter links liggen. Immers: Silence is the best answer to a fool…, zo luidt een Engels gezegde. Ik antwoord liever niet. Het is een beetje het zelfde geval als met die blauwe vinkjes van Whatsapp; Ik heb de boodschap ontvangen, maar of ik ga reageren is punt twee…
Santino Boldewijn (Paramaribo, ’88) verhuist op zijn tweede, samen met zijn ouders, naar Nederland. Opgroeien in twee culturen ziet hij als een sterkte. Volgens hem is het geen barrière wanneer je je echt openstelt voor de ander. Santino is ‘in between studies’ en is van plan om een master Bestuurskunde te doen.
Bronvermelding
- De buitenvrouw; moraal of mythe? (z.d.). Geraadpleegd op 26 juni 2017 opgehaald van vijfeeuwenmigratie.nl
- TV Hinderlijk .TV Hinderlijk (2014, 22 augustus, 0:18). MYTHBUSTER RAYMANN (Joost Zwagerman) [Videobestand]. Geraadpleegd op 27 juni 2017, van youtube.com
Wegens privacy redenen zijn de namen 'Humfrey' en 'Henk' in dit artikel gewijzigd.
