LIEFDEVOL OPVOEDEN - Grootouder zijn is een geschenk. Een kleinkind waar alles mee mag, maar niets mee moet. Een grootouder is een toeschouwer van de opvoeding, zonder opvoedtaak. Voor sommige grootouders is dit heerlijk, maar voor anderen weer een beproeving. Gesontu Sranang’s huispedagoge Joyce Dompig Vasilda schrijft er een artikel over, die helpt om meer harmonie te creëren tussen uzelf, uw kind en kleinkind.
Traditionele versus moderne grootouders
De grootouders van tegenwoordig zijn niet meer te plaatsen in het traditionele beeld van vroeger. Granma met haar grijze haren in twee vlechten, zittend in haar schommelstoel, genietend van haar pruimtabak. En granpa met een pijp in zijn mond, kaal of grijs haar, lopend met een wandelstok op het erf in zijn donkere kleding, of zittend op een houten bankje voor het huis, mijmerend in de verte voor zich uitstarend, ruikend naar eau de cologne… No man, de granma en granpa van tegenwoordig zijn modern en gaan mee met hun tijd. Ze hebben een Facebook-account en staan volop in het leven. Ze zijn plannen aan het maken voor een geweldige cruisevakantie door de Caraïben, verven hun haren en doen mee met de laatste trends. Groot-oud-ers zijn niet oud.
Grootouders zijn net zo dol op hun kleinkinderen, als hun kinderen zelf. En helpen daar waar mogelijk. Maar een valkuil is dat ze zich met de opvoeding gaan bemoeien. Dit kan tot onnodige conflict situaties leiden. Dus waar ligt de grens tussen helpen en bemoeien? Als grootouder gaat u meestal wat soepeler om met de regels, maar hoe voorkomt u dat u teveel toestaat? En nog belangrijker, hoe zorgt u voor een gezonde en ontspannen relatie tussen uzelf, uw kind en kleinkind? Hieronder de 10 geheimen van een betrokken grootouder.
1 Leid uw eigen leven
Uw vrijheid opofferen voor uw kleinkind hoeft niet. Zet uw leven voort en voeg uw kleinkind toe aan uw levensstijl. Uw kleinkinderen zien dat u waarde hecht aan uw leven, nemen daar een voorbeeld aan en gaan daar automatisch in mee. Dus blijf naar de sportschool gaan, blijf wandelen, tekenen of iets anders waar u van houdt. Laat uw kleinkind meefietsen terwijl u aan het joggen bent, laat uw kleinkind mee tekenen. Op deze manier toont u dat u trots bent op uzelf en u geeft het door. Het zal uw kleinkind stimuleren uw voorbeeld te volgen.
Joyce is een lieve oma, zorgzame oppasser en speelkameraad van haar kleinzoon
2 Wees een voorbeeld
U bent een voorbeeld voor uw kleinkind. Niet zelden denken grootouders dat hun kleinkind niet ziet wat ze uitspoken. Vooral wanneer u meerdere dagen in de week, gedurende langere periode, deel uitmaakt van het leven van uw kleinkind bent u ongemerkt een voorbeeld voor uw kleinkinderen. Boi!! Ze zien wat u zelf niet ziet van uzelf. Totdat u op een dag iets ziet of hoort bij uw kleinkind dat u herkent van uzelf. Dus wees bewust van wat u doet en zegt.
De spannende verhalen van Anansie worden regelmatig voorgelezen
3 Ben betrokken bij het wel en wee van uw kleinkinderen en kinderen
Betrokken zijn wil niet zeggen dat u zich constant bemoeit met de opvoeding. Betrokkenheid wil zeggen dat u onderzoekt waar ze in geïnteresseerd zijn, wat ze doen, waar ze mee bezig zijn, wie hun vrienden zijn. U toont interesse in hun leven. Maar respecteer ook wanneer ze u ergens niet in willen betrekken, blijf op afstand toekijken.
4 Bemoei niet teveel
Ja, natuurlijk, grootouders weten het ook, doch wat ze weten hoeft niet altijd beter te zijn. Yu no mus bemui tumsi met de opvoedtaak. Want deze taak ligt hoofdzakelijk bij de ouders zelf. En het voorkomt conflicten met uw kind. Dus uw tijd van opvoeden is achter de rug. Wat u wel kunt doen is de rol van luisteraar, observator en adviseur op u te nemen. Dit betekent dat uw kind naar u toe mag komen voor advies. Maar hoe goed uw advies ook is, geef uw kind de ruimte om er mee te experimenteren. Want wat voor uw eigen kind goed was, hoeft niet perse goed te zijn voor uw kleinkind. Respecteer dat en bemoei u er verder niet mee. De ouders willen zelf hun kinderen opvoeden. De bemoeienissen van een grootouder kunnen ze missen als kiespijn. Op deze manier bent u toch betrokken bij de opvoeding, zonder u zich ermee te bemoeien.
Oma en opa genieten van elk moment samen met hun kleinzoon
5 Maak afspraken
Niet alles hoeft u goed te vinden van uw kinderen en kleinkinderen. U hoeft niet in de houding te staan wanneer ze een beroep op u willen doen. Wanneer u dit wel doet, kan het grootouderschap stress met zich meebrengen. Misschien wordt uw kleinkind gebracht wanneer het uw kind uitkomt. En dan wordt er van u verwacht dat u oppast. Zonder overleg. Voor uw kleinkind doet u het wel, want u bent gek op uw kleinkind. Maar dat zelfsprekende van uw kind, die er automatisch vanuit gaat dat u wel oppast, dat kan soms lastig zijn. In zulke situaties is het handig om duidelijke afspraken te maken. Dat kan gaan over het oppassen wanneer uw kind naar het werk gaat, maar ook wanneer uw kind een avondje voor zichzelf wilt. Een afspraak geeft duidelijkheid en rust. En dan weet iedereen waar die aan toe is.
6 Durf nee te zeggen
Het is belangrijk dat u duidelijk uw grens aangeeft, wanneer u het gevoel krijgt dat ze teveel van u vragen. Daarmee geeft u aan serieus genomen te willen worden en dat u niet alles klakkeloos goedvindt. Op deze manier leeft u naar de momenten toe dat u uw kleinkind weer gaat zien, u heeft genoeg energie opgebouwd om leuke dingen met ze te gaan doen. De kleinkinderen zijn weer blij u te zien, het contact blijft goed.
Na het spelen eten ze het liefst iets zoets en gezond en watermeloen gaat er altijd in
7 Geniet van uw kleinkinderen
Misschien een open deur tip, maar niet onbelangrijk. Doordat u de rol als luisteraar, observator en adviseur op u neemt kunt u de opvoeding van een afstand bekijken, zonder er iets mee te hoeven doen. U heeft gemerkt hoe snel uw eigen kinderen groot zijn geworden. U vraagt zich af waar de tijd gebleven is. Niet ongebruikelijk is het ook wanneer u uzelf afvraagt wat u heeft gemist van hun ontwikkeling. Misschien voelt u zich zelfs schuldig, omdat u zelf zo druk was met uw eigen leven. Benut daarom de tijd die u heeft met uw kleinkinderen ten volle. Neem ook echt de gelegenheid om tijd met uw kleinkinderen door te brengen. En geniet van de kleine dingen. Geniet ervan wanneer uw kleinkind uw krapatu met dank afneemt. Het is toch heerlijk om te zien dan zelfs de bronbron wordt verslonden alsof hun leven ervan afhangt. Ja, EHBO (eten halen bij oma/opa) is het fijnste dat er is.
8 Lach
Niets is zo leuk als een grootouder die gevatte grapjes maakt. Of nog in staat is om lekker gek te doen, of die gewoon de humor kan inzien van de goedbedoelde fouten die uw eigen kind maakt tijdens de opvoeding. Uw kleinkind doet ook vaak een beroep op uw creativiteit, dagen u uit om meer uit uzelf te halen en andere talenten aan te boren. Dit leidt tot meer betrokkenheid en harmonie naar uw kinderen en kleinkinderen toe. Dit houdt u scherp en bovenal jong van geest. De kans is groot dat u als grootouder kanten bij uzelf ontdekt die u als ouder nog niet had ontdekt. Soms ontdekt u bijvoorbeeld dat u heel goed verhalen kan vertellen. De Anansie tories schudt u zo uit de mouw. Soms kan het ook tot hilarische taferelen leiden wanneer u eens een keer de clown gaat uithangen tijdens een bezoek uw kleinkinderen. Lachen is gezond!
Drie generaties genieten aan de waterkant van het zonnetje
9 Verplaats uzelf in uw kind
U bent een ervaringsdeskundige als het gaat om opvoeden. U heeft immers uw eigen kinderen opgevoed, u heeft geleerd waar een kind behoefte aan heeft. Dat opvoeden heeft u veel energie gekost. U had het niet alleen druk met opvoeden, nee, ook met werken, studeren, sporten en de eindjes aan elkaar knopen. Verplaats uzelf nu eens in uw kind. Zit uw kind in dezelfde situatie? Heeft uw kind twee banen en is niet met de gedachten bij uw kleinkind? Hoort uw kind ook niet echt wat uw kleinkind zegt of wilt? Dan is het handig dat u er bent om te luisteren, aandacht te geven, er te zijn voor uw kleinkind. Hierdoor voelt uw kleinkind zich geliefd door de grootouders. Het mooie is dat grootouders hun liefde voor hun kleinkind onbeperkt mogen laten voelen. Het is eigenlijk zelfs een ongeschreven regel dat u als grootouders uw kleinkinderen mag verwennen. Ben er voor ze en laat ze voelen dat u voor ze klaarstaat. Grootouders zijn geduldiger, worden minder snel boos en de kleinkinderen kunnen er altijd terecht.
10 Hoe blijft u een betrokken grootouder?
Hoe blijft u een betrokken grootouder? Heeft u nog een aanvullende tip? Deel het dan via de commentboxen onderaan dit artikel.
Pedagoog Joyce Dompig Vasilda (Paramaribo, ’63) is moeder van vier dochters en oma van haar drie-jarige kleinzoon. Haar gezin is de grootste inspiratiebron voor haar beroepskeuze. Ze heeft dertig jaar ervaring als groepsleidster, gezinsvoogd, pedagogisch medewerker, en heeft gewerkt met kinderen en ouders met zeer problematische gedrag. Tegenwoordig is ze werkzaam als gastouder, video-hometrainer en kinder- en oudercoach.
